Akvaryum temizliğinde sirke kullanımı özellikle tuzlu su akvaryumlarında oldukça popülerdir. Kullanım nedenlerinin başında ekipman temizliği gelir. Peki bunun çok büyük bir hata olduğunu söylesek?
Bende hepiniz gibi akvaryum ekipmanlarımı hatta bazen kayalarımı sirke kullanarak temizliyordum. Ancak 2019 yılında reef2reef web sitesinde kullanıcılardan birinin yaptığı gözlem bunun bazı ekipmanlar için gerçekten ciddi bir tehlike olduğunu söylüyordu.
Akvaryum Temizliğinde Sirke Neden Kullanılır?
Sirke aslında yemeklerde veya salatalarda tatlandırıcı olarak kullandığımız bir sıvı ve aynı zamanda asetik bir asittir. Buda onu tuzlu su akvaryumlarında zamanla yosun kaplayan Protein Skimmer, dalga motorlarımız, kafa motorlarımız veya diğer bazı ekipmanları temizlemek için için harika bir solüsyonu yapar.
Tuzlu su akvaryumlarında temizliğin dışında arklı kullanım alanları olmasına karşın ben sadece ekipman temizliği için nasıl kullanıldığına odaklanacağım.
Sirkenin asetik olması ve bunun sonuçları hakkında yapılan bazı araştırmalar var. Bunlar aşağıdaki gibi bazı hesaplamaları gösteriyor. Bu hesaplamaların sizi sıkacağından emin olduğum için ve ileri derecede kimya bilgisi gerektirdiği için daha basit anlatmaya çalışacağım;
HA(aq) + H2O(l) ⇌ H3O+(aq) + A−(aq)
Araştırmaların sonucu sirkenin özellikle plastik parçalara nüfus edebilme potansiyeli olduğunu göstermiş. Peki bu tuzlu su akvaryumlarında ne anlama geliyor?
Ekipmanlarda Sirke Kullanımının Sonuçları
Bu, benimde kullandığım ve EcoTech Marine firmasına ait MP serisi dalga motorları gibi, hem plastik hemde metal parçalardan oluşan ekipmanları sirkeyle temizlerseniz, sirkenin plastik parçalardan sızacağı ve plastik parçayla kaplanmış diğer metal parçaları (mıknatısları) korozyona uğratarak şişmesine hatta parçalanmasına neden olacağı anlamına geliyor.
Akvaryum temizliğinde sirke kullanımının bu tür sonuçlara neden olduğunu muhtemelen sizde benim gibi bilmiyordunuz. Üzeri plastik kaplı olmayan diğer plastik parçalar için iyi bir alternatif olsada bunun dışında kalan dalga motoru, kafa motoru, Protein Skimmer motoru gibi parçalar için büyük bir sorunlar.
Akvaryum Temizliğinde Sirke Kullanımına Alternatifler Nelerdir?
Sirkenin bazı ekipmanlarımıza zarar verdiğini biliyorsak bu ekipmanları nasıl temizlemeliyiz sorusunun gelmesi de pek şaşırtıcı olmaz.
Sirke nötr bir asittir ve plastiğe nüfus eder. Bize plastiğe nüfus etmeyen bir solvent gerekiyor. Tamamen ayrışabilen, yani akvaryum suyunuza salınım yapmayan ve suyla kolaylıkla temizlenebilen bir solvent.
Bunlardan biri Muriatik Asit (seyreltik hidroklorik asit) ve bir diğeride Sitrik Asit. Her ikiside sirkeye oranla çok daha tehlikeli ve çok daha güçlüdür ancak her ikiside nötr asit olmadığı için plastiğe nüfus edemez ve sadece organik atıklarınızı temizler. Üstelik bunu sirkeden çok daha hızlı ve iyi yaparlar.
Muriatik Asit (seyreltik hidroklorik asit) havuz ekipmanları satan yerlerde bulunabilir. Dikkatli kullanılması gerekir çünkü sirkeden çok daha güçlüdür ve derinizle temas ederse canınızı yakabilir giysilerinizin delinmesine neden olabilir. Akvaryum ekipmanlarınızı temizlemek için önerilen oran 1/10 dur. Bu 1 birim Hidroklorik asit ve 10 birim su anlamına gelir.
Akvaryum temizliğinde sirke kullanımına bir diğer alternatifiniz Sitrik Asittir. Sitrik asitte Muriatik asit gibi tehlikelidir ve size zarar verebilir. Sitrik asit oda sıcaklığında kristal halinde bulunur, yoğunluğu 1.665 g/cm, erime noktası 153°C ve 175C°’nin üzerindedir. Isıtıldığında karbondioksit ve su molekülü kaybederek bozunmaya uğrar ve sudaki çözünürlüğü yüksektir. Sitrik asit için tavsiye edilen oran 4 litreye bir su bardağı şeklinde verilmiş.
Her iki alternatifde de ekipmanlarınızı bir gece bu çözeltide bekletmek ertesi gün onları sıfır bir görünüme kavuşturmanız için yeterli görünüyor. Elbette bu ekipmanlar temizlendikten sonra iyice durulamalı ve üzerlerinde kimyasal kalmadığıdan emin olmalısınız.
Sonuç olarak sirke plastiğe sarılı metal ekipmanlarınız için gerçek bir tehdittir ve ömürlerini hızla kısaltır. Elbette bu yapacağınız bir kaç temizleme işlemiyle gerçekleşmiyor. Ekipmanlarınızın bundan zarar görebilmesi için bir hayli süre ve bir çok temizlik işlemi yapmış olmanız gerekiyor.
Şimdiye kadar akvaryum temizliğinde sirke kullanarak ekipmanlarınızı temizlediyseniz ve bu işleme yeni başladıysanız bu ekipmanlarınızın arıza yapacağı anlamına gelmez ve bunun için endişelenmezine gerek yok. Ancak sirke kullanarak uzun süredir bu temizlik işlemini yapıyorsanız ekipmanlarınızı dikkatle kontrol edin ve sirke kullanarak temizlemeye devam ederseniz eninde sonunda bozulacaklarını unutmayın.
Tuzlu su akvaryumlarının bakımı tatlı su akvaryumlarından daha zordur ve düzenli olarak bakımlarının yapılması gerekir. Akvaryumunuzu ve ekipmanlarınızı ne kadar temiz tutarsanız, canlılarınız için çok daha iyi bir yaşam koşulu sağladığınız gibi ekipmanlarınız içinde daha uzun bir çalışma süresi yakalamış olursunuz. Ayrıca düzenli olarak yapacağınız tuzlu su akvaryumu bakımının doğabilecek bir çok sorunuda daha doğmadan önlenmesine yardımcı olursunuz.
Kaynaklar: reef2reef.com, wikipedia.com, cuteness.com, aquariawise.com
