Uzun yıllar boyunca Akvaryumlarda Ozon Kullanımı su kalitesini yükseltmenin bir yolu olarak yerini koruyor. Ancak hiç bir zaman akvaristler arasında diğer filtreleme yöntemleri kadar popülaritesini yükseltemedi. Bunun başlıca nedenleri arasında güvenlik endişesi, maliyetleri ve anlaşılabilirliğinin zor olması yer aldı.
Bir tuzlu su akvaryumu sahibi olmanın ve bakımını yapmanın en belirgin sebeplerinden biri canlılarınızın renklerini, ilgi çekici şekillerini mümkün olduğunca daha iyi sergileyebilmelerini sağlamaktır. Tuzlu su akvaryumu canlıları doğadaki vahşi akrabalarının aksine mevsimsel değişimlerden çok fazla etkilenmedikleri için sürekli aynı görsel güzelliği size sunabilirler ve bu görsel şölenin temeli su kalitenizden geçer. Akvaryumlarda Ozon kullanımı bunu sağlamanın karmaşık yollarından biridir.
Akvaryumlarda Ozon (O₃) Kullanımı
Çok güçlü iki doğal sterilizatör vardır, ozon ve ultraviyole (UV) radyasyon. Ozon, üç oksijen atomundan oluşan bir gazdır ama soluduğumuz oksijen ise iki oksijen atomundan oluşur. Bu kimyasal yapı ozonu yüksek oranda reaktif yapar, bu yüzden bu kadar güçlü bir sterilizatördür.
Akvaryumlarda Ozon (O₃) kullanımı hassas bir konudur ve bu yüzden üç, belki daha fazla bölümde ele alacağım bir yazı dizisi oluşturmanın akıllıca olacağını düşündüm.
- Akvaryumlarda Ozon Nedir ve Nasıl Çalışır?
- Akvaryumlarda Ozon Kullanımı İçin Gerekli Alt Yapı, Ekipmanlar ve Güvenlik
- Akvaryumlarda Ozon Kullanımı ve Sonrasındaki Değişimler
Ozon Nedir?
Ozon (O₃) oda sıcaklığında bir gazdır, ancak Oksijen gibi bir şişede veya tüpte saklanacak kadar kararlı bir gaz değildir. Bu yüzden akvaryumcular ve akvaristler her zaman kullanımdan hemen önce üretirler, yani bir ozon jeneratörü kullanırlar. Kısacası ozon, oksijen moleküllerini (O₂) havadan ayırarak ve onların Ozon (O₃) halinde yeniden birleşmesine izin vererek üretilir.
İlginç bir şekilde Ozon (O₃) -180°C’nin altında mavi bir sıvı olarak yoğunlaşabilir. Ayrıca farkında olmadan yüksek oranlarda Ozon (O₃) kullanımı yapılırsa akvaristlere bunun uyarısını veren hoş ve tatlı bir kokuya sahiptir.
Bazılarınız bu Ozon (O₃)’nun Dünya genelinde konu olan ve biz insanların sorumsuzca davranışları yüzünden giderek azalan hatta bazı bölgelerde neredeyse delinmek üzere olan ve atmosferimizde bulunan Ozon’la bir bağı olup olmadığını merak ediyor olabilir. Cevap evet aynı moleküllerden bahsediyoruz. Yerküre’nin 30km üstünde başlayan ve 90km mesafeye kadar uzayan Tabaka/ Katman Ozonosfer Dünyamızın Ozon tabakasıdır ve Dünyamızı Güneşten gelen güçlü UV ışınlarından koruma görevine sahiptir.
UV ışınlarının DNA yapısına zarar verdiğini UV Filtre kullanımı konumuzda ele almış ve bu şekilde istenmeyen yosun türleri, bakteriler, hastalıklar ve hatta zararlılara mücadelede bize destek olabileceğinden bahsetmiştik. Elbette akvaryumlarımızda kullanın UV biz insanlar için bir tehlike arzetmese de Güneşten gelen ve çok daha güçlü olan UV ışınlarıda akvaryumlarımızdaki gibi insanların DNA yapısını bozma potansiyeline sahiptir ve bizim küçük veya büyük yeşil adamlara (HULK) dönmemizi engeller.
Tuzlu Su Akvaryumlarında Ozon Nasıl Çalışır?
Akvaryumlarda Ozon’nun yaşam döngüsü bir hava pompasıyla başlar. Oksijen (O₂), hava pompası tarafından bir ozon jeneratörüne iletilir. Ozon jenaratörü havayı (O₂) yüksek voltajlı bir elektrik deşarjından geçirerek parçalar. Moleküller yeniden birleşirken bir miktar da Ozon (O₃) oluşturur.
Artık elinizde Ozon (O₃) vardır ve bir sonraki adım yine hava pompası sayesinde bu Ozon (O₃)’nun suya gönderilmesidir. Bu nokta da amaç Ozon’nun (O₃) mümkün olduğunca uzun süre suyla temas etmesini sağlamaktır. Bu işlem için ozon reaktörleri kullanılabilindiği gibi bir çok akvarsitin bilmediği ve hemen hemen bütün Protein Süzücü markalarında bulunan ve Ozon (O₃) kullanımı için tasarlanmış girişler de kullanılabilir.
UYARI: Akvaryumlarda Ozon kullanımı bazı plastik, kauçuk ve boru türlerini bozabilir. Bu yüzden Ozon (O₃) kullanımı için seçilecek malzemeler akvaristler arasında bir endişe kaynağıdır.
Protein Süzücü de veya bir Ozon Reaktörü içinde suyla temas eden Ozon (O₃) organikler, amonyak, demir, dğer metaller, bromür ve iyodür dahil olmak üzere akvaryum suyunuzda bulunan bir çok kimyasalla reaksiyona girer. Ayrıca bu karışım odasında (Protein Süzücü, Ozon Rektörü vs.) çekilen virüsler ve bakterilerle de etkileşime geçebilir.
Ozon akvaryum suyunuzda sadece bir kaç saniye hayatta kalabilir ancak Ozonun suyla temasından sonra üretilen oksidan’lar suda kalmaya devam eder. Bunlar organiklerle ve diğer malzemelerle reaksiyona girebilir ve ayrıca potansiyel olarak zararlı birer taksittirler. Haznedeki su (Protein Süzücü, Ozon Rektörü vs.) bu sebeple akvaryuma geri verilmeden önce bu toksinlerden arındırılmalıdır.
Son Söz
Akvaryumlarda Ozon kullanımı daha önce hiç denememiş acemi akvaristler için önce enine boyuna düşünülmesi gereken bir mekanik filtreleme yöntemidir. Bir kaç yazı disinden oluşacak bu serinin ilkinde Ozon’nun ne olduğu ve tam olarak nasıl çalıştığı hakkında kafanızı çok karıştırmadan ve bilimsel terimlere girmeden sizi bilgilendirmeye çalıştım.
Yazı dizinin gelecek bölümlerinde Akvaryumlarda Ozon kullanımı için ihtiyacınız olan ekipmanlar, kurulumun nasıl yapılabileceği ve hem kendiniz hemde sevdikleriniz için güvenliği nasıl sağlayacağınız hakkında bazı bilgiler vereceğim.
Kaynaklar:
- ozotech.com
- reefkeeping.com
- thatpetplace.com
- tfhmagazine.com
- wikipedia.org
