Kahverengi jöle (Brown Jelly) sendromu (BJS) adından da anlaşılacağı üzere, jöleye benzer kahverengi bir kitlenin mercanın dokularını istila etmesidir. Belirtilerinden bir diğeriyse mercanın akvaryum dışına alındığında kötü bir çürüme kokusu yaymasıdır.
Kahverengi Jöle hastalığı kapalı sistemlerde görülen bir hastalıktır ve doğada gözlenmemiştir. Mercandaki doku kaybı çok hızlı ve şiddetli olarak ilerler ve tür fark etmeksizin diğer mercanlara da hızlıca bulaşabilir.
Kahverengi Jöle (Brown Jelly) Hasatlığının Nedenleri
Altta yatan neden henüz tam olarak bilinmese de bazı hasta mercanlardan alınan örneklerde çok sayıda Helicostoma Nonatum isminde bir Protozoa saptanmıştır. Bununla birlikte bu canlının bir sebep mi yoksa zayıf düşmüş mercanda sonuç olarak mı oluştuğu henüz net değildir.
Bunlara ek olarak, özellikle goniopora ve euphyllia ailelerinde, vibrio vulnificus bakterisinin izole edildiği de bildirilmiştir. Özet olarak bu hastalığın sebebi; Kötü su şartlarından dolayı, savunma mekanizmaları zayıflamış olan mercanda olulan bir çeşit enfeksiyon (bakteri veya protozoa) diyebiliriz.
Kahverengi jöle hastalığı, hasta mercanın akvaryumumuza alınması ile bulaşabileceği gibi akvaryumda mercan için yolunda gitmeyen herhangi anormal bir durum olduğunda da oluşabilir. Mercanın savunma mekanizmasını zayıflatacak herhangi bir parametrede canlı bu hastalığa açık hale gelebilir.
Hastalık bir defa akvaryumunuzda görüldükten sonra diğer mercanlara bulaşabilir veya sadece hasta mercanla da sınırlı kalabilir. Bu biraz alacağımız önlemler ile ilişkilidir.
Kahverengi Jöle (Brown Jelly) Tedavisi Nasıl Yapılır?
Her zaman söylediğimiz gibi tuzlu su akvaryumlarında ‘‘sabit şu şartları’’ en önemli kriterdir. Bunun dışında, yeni aldığımız her mercanı muhakkak iyot içeren bir dip solüsyonu ile dezenfekte ederek karantina sürecinde gözlemlememiz ve bu gözlemlerin ardından akvaryumlarımıza eklemeliyiz.
Peki kahverengi jöle (brown Jelly) hastalığı akvaryumumuzda başlamışsa ne yapabiliriz? Bununla ilgili çeşitli kaynaklarda tecrübeli akvarist yaklaşımlarını sizin için derledik;
İyot Tedavisi
Öncelikle hastalığın görüldüğü mercanı ayrı bir karantina akvaryumuna alarak diğer mercanlara bulaşmasını sınırlandırmak, hasta mercanı tedavi etmek için ilk adım olmalıdır. Karantina akvaryumu herhangi büyükçe bir kova bile olabilir. Karantina akvaryumunda tuzluluk değerinin 1020 gibi düşük bir seviyede olması faydalı olacaktır.
Hasta mercanı ana akvaryumdan çıkarırken dikkatli olmalı ve kahverengi jöle parçalarının ana akvaryuma dağılmamasına özen göstermelisiniz (tahliye esnasında akvaryumun bütün sirkülasyonu kapatılabilir). Mercan eğer dallı yapıda (branching) ise hastalıklı kafanın kesilerek atılması en basit yöntem olarak önerilir. Tek parça(wall) yapıda mercanlarda ise, hastalıklı mercanın çok büyük kısmı doku kaybına uğramısa, mercanın tamamen atılması da söz konusu olabilir.
Karantina sürecinde, dalga motorları veya kafa motorunuzla, orta şiddette bir akıntı oluşturarak, mercanın hasta bölgesini hareketlendirecek şeklide konumlandırmalısınız. Buna ek olarak her gün mercan üzerinde oluşan kahverengi tabaka sifonlanmalıdır.
Hasta mercan/mercanlar günde iki defa karantina akvaryumundan çıkarılarak ayrı bir kapta (taze tuzlu su ile) iyot banyosuna tabi tutulabilir. Povidone Iodine %10 (eczaneden temin edilebilir) veya Betadin Iodine, Litreye 8 damla şeklinde kullanılabilir. Bu sıvının içinde mercanın 20-30 dk bekletilmesi yeterli olacaktır.
İyot banyosu sonrasında RO/DI tatlı su ile mercanın polipleri yıkanacak şekilde, yine ayrı bir kapta, birkaç defa mercan suya batırıp çıkararak tatlı su banyosu yaptırılır. İyot ve tatlı su banyosundan geçen mercan tekrar karantina tankına yerleştirilir.
Ticari Ürünler
Bu aşmada kullanılabilecek diğer bir yöntem; API Marine Melafix isminde bitkisel kaynaklı antibakteriyel bir üründür. API Marine Melafix içeriğinde Melaleuca barındıran ticari bir üründür ve ne yazık ki henüz ülkemizde bulunmamaktadır.
Antibiyotik Tedavisi
Karantina akvaryumunda uygulayabileceğimiz diğer bir tedavi ise antibiyotiktir; Kloramfenikol etken maddesine sahip (Flagyl %0.5 enj. 100 ml çözelti) antibiyotikler geniş spektrumlu olup BJS tedavisinde akvarist deneyimlerine sahiptir.
Önerilen doz, 40 litre su için her 12 saat de bir günde iki defa 200mg dozlanmasıdır. Bu tedavi için ön görülen süre 10 gün olup, kahverengi jölenin tamamen ortadan kalmasının ardından 3 gün daha sürdürülür. Süreç boyunca, her gün mercan üzerinde oluşan kahverengi tabaka sifonlanmalıdır.
Tedavi sonrasında, kahverengi jöle tabakası oluşumu durduğunda, mercanı yeniden ana akvaryumunuza ekleyebilirsiniz. Tavsiyemiz emin olana kadar hastalıklı mercanı veya mercanlarınızı karantina akvaryumunda gözlem altında tutmanızdır.
