Mercan resifleri, binlerce mercan yaşam formundan oluşan büyük su altı yapılarıdır. Geniş renk yelpazeleri, onları barındıran yaşam ve çevre koşulları da dahil olmak üzere bir dizi faktörden kaynaklanmaktadır. Mercan, görülebilir renklerin tüm yelpazesini kapsayabilir. Mercanlarda renk değişimi, resifleri dolduran mercanın sağlıklı mı yoksa sağlıksız mı olduğunu gösterebilir.
Mercanların renklenmesinde birçok çevresel sebep vardır, ancak en yaygın ve dramatik değişiklikler mercanların aldığı ışık özellikleridir. Bu özellikler, ışığın yoğunluğu, spektrumu ve UV miktarını içerir. Işığa yanıt olarak, mercanlar için koruma sağlayan pigmentlerin(zooxanthellae) yanı sıra, ışığı kullanmaktan sorumlu mercan içindeki hücre sayısı değişebilir. Sonuç olarak, hücre sayısının ve pigment miktarının, mercanların hem beslenme hem de koruma gereksinimlerini karşılaması için bir denge elde edilir.
Mercanlarda Renk Değişimi: Işık Yoğunluğu
Bir mercan, ışığın farklı yoğunluklarına uyum sağlama yeteneğine sahiptir. Mercanlar, zooxanthellae hücreleri olarak adlandırılan ve mercanlar ile simbiyotik bir ilişki içinde olan zooxanthellae’lar yapılarında klorofil hücreleri içerir. Mercan bu hücrelere koruma sağlar ve klorofil hücreleri, fotosentezin sonucu olarak mercanlara besin maddeleri sağlar. Zooxanthellae hücrelerinin sayısı ve klorofil miktarı, ışık yoğunluğuna tepki olarak değişir, böylece mercan gerekli besinleri almaya devam eder. Mercanlar Nasıl Beslenir? içeriğimizden daha fazla bilgi alabilirsiniz.
Aydınlatma, mercanın alışkın olduğuna göre daha yoğun ise, ya bazı zooxanthellae hücreleri mercandan çıkarılacak ya da bu hücrelerdeki klorofil miktarı azaltılacaktır. Mercanın mevcut yapısında bulunan ve maksimum ışık emilimini alacak şekilde bu hücrelerden fazla bir sayıya sahip olmak, bir mercan için tehlikeli olabilir zooxanthellae hücreleri çok fazla oksijen üretebilir. Yüksek konsantrasyonlarda oksijen, mercan için zehirli olabilir.
Diğer taraftan, eğer ışığın yoğunluğu genellikle mercanın aldığından daha düşük ise, zooxanthellae hücreleri gerekli besinleri fotosentez yoluyla sağlayamayacaktır. Bu durumda, zooxanthellae hücrelerinin sayısı, bu hücrelerdeki klorofil miktarının yanı sıra artacaktır.
Farklı ışık yoğunluklarına karşılık olarak bir mercanın renk değişimi, hem zooxanthellae hücrelerinin hem de bu hücreler içinde bulunan klorofil miktarının yoğunluğuna bağlıdır. Bu hücrelerin rengi altın sarısıdan kahverengiye kadar değişir. Bu hücrelerin mercan içindeki konsantrasyonu ne kadar yüksek olursa, mercan daha kahverengi bir görünüme bürünecektir. Diğer bir deyişle, aydınlatma mercanlara göre daha az yoğunlaşırsa, daha koyu kahverengi bir görünüm alır. Öte yandan, aynı mercan yoğun bir ışık altında tutulduğunda, bazı zooxanthellae hücreleri dışarı atılacak ve klorofil miktarı azaltılarak mercanın daha açık bir görünüme kavuşması sağlanacaktır. Ayrıca 2015 yılında Molecular Ecology dergisinde yayınlanan araştırmalar , mercan renklenmesinden sorumlu bir dizi genin bulunduğunu, yani aynı türlerin aynı ortamlardaki zooxanthellae’larının bile, bu genlerin sahip olduğu sayıya bağlı olarak farklı renkler gösterebileceğini keşfettiler.
Mercanlarda Renk Değişimi: Işık Spekturumu
Mercanların aldığı ışığın spektrumu akvaryumdaki görünümünü değiştirecektir. Floresan kırmızı veya turuncu gibi bazı renkler, gün ışığında görünmeyen aktinik aydınlatma altında çok belirgin hale gelir. Farklı aydınlatma sistemleriyle birlikte farklı spektrumlu ampullerin karışımları, aynı veya benzer mercanların renkleri üzerinde farklı etkiler yaratacaktır. Bir resif akvaryumu için tipik bir aydınlatma sistemi, yaklaşık % 50 beyaz ve % 50 mavi aktinik aydınlatmanın bir karışımını içerir. Bu ışıklandırma karışımı, akvaryumun renginin doğal görünmesini sağlayan spektrumun yanı sıra, flüoresan renkleri ortaya çıkaracak olan ışık dalga boylarını da sağlar.
Mercanlarda Renk Değişimi: UV Işığı
Ultraviyole ışık üç bileşenden oluşur; UV-A, UV-B ve UV-C. Bu bileşenlerden UV-C, evdeki akvaryumda veya doğada bir faktör değildir, çünkü bu ışık dalgaları yapay ışıklandırma tarafından yaratılmaz ve dünya atmosferine nüfuz etmez. UV-A ve UV-B ışık dalgaları suyun yüzeyine nüfuz eder ve ışık sudan geçerken filtrelenir. Hem UV-A hem de UV-B ışık dalgalarının, mercanın dokuları içindeki DNA ve RNA’nın tahrip olmasına neden olduğu bulunmuştur. Buna karşılık birçok mercan bu zararlı ışınların etkilerini azaltmada uyarlamalar yapar. Mercanlar genellikle mavi, mor veya pembe renkli koruyucu pigmentler geliştirmişlerdir. Bu pigmentleri içeren çoğu mercan, UV-A ve UV-B ışığının miktarının resifin daha derin alanlarından daha yüksek olduğu sığ sularında bulunur.Bu yüzden mercan resifleri çok renkli görsel bir şölen sunar.
Akvaryumunuza alacağınız ve doğadan toplanmış mercanınızı , akvaryumunuza almadan önce bir süre Metal Halide aydınlatma altında bekletmeniz, UV ışığını yansıtması (Yansıtırken renklerini tekrar ortaya çıkarması açısından) ve bu pigmentlerini nakliye sırasında kaybetmiş olan sığ su mercanlarını korumak için önemlidir. Bu parlak renklerdeki mercanlar, akvaryumunuzun içinde renkli pigmentasyonlarını yitirerek akvaryumdaki daha düşük UV-A ve UV-B koşullarına uyum sağlarlar. Bu sağlıksız bir mercanın belirtisi değildir; mercanın yeni çevresine uyarlanmasıdır.
Bir çok hobici arasında, yeni alınan mercanlar ev akvaryumunda renk değiştirdiğinde, mercanın sağlıklı olmadığına dair yaygın bir yanılgı vardır. Renk değişiminin sebebi çoğu kez, mercanın yeni ışık yoğunluğuna, spektruma ve UV ışığındaki değişime adapte olmamasından kaynaklanır. Bu düşünceyle, yeni alınan mercanların rengini göz önünde bulundurmak ve mercanları akvaryuma yerleştirirken aydınlatma gereksinimlerini araştırmak önemlidir.
Size tavsiyemiz karantina ardından yeni mercanlarınızı akvaryumun en altına koyup kademeli olarak yükseltmenizdir. bir çok işletme maliyetleri yüzünden ve uzun süreler akvaryumlarında kalmayacakları düşüncesiyle yeterli ışığı mercanlara sağlamaz.
