Dün üzücü bir haber aldık. TÜDAV ın yaptığı basın açıklaması hepimizi derinden üzdü. İstanbul boğazından farklı bölgelerde üç Tırtak türü yunus ölümleri gerçekleşti.
UYARI: İçerikteki görüntüler sizi rahatsız edebilir.
TUDAV yaptığı basın açıklamasında, 22 Şubat tarihinde İl Tarım ve Orman Müdürlüğü Balıkçılık ve Su Ürünleri Müdürlüğü’ne gelen ihbar üzerine Karaköyde Tırtak türü bir yunusun karaya vurduğu bilgisini almış.
Yunus İBB Deniz Zabıta Amirliğince alınarak TUDAV vakfının incelemesi için Yenikapı birimine gönderilmiş. Ancak bu sırada Vaniköy ve Kulei’de iki ölü Tırtak türü yunus daha bulmuş.
İstanbul Boğazında Yunus Ölümleri
TÜDAV vakfının yaptığı incelemelerde üç yetişkin erkek Tırtat yunsu’nun ölümleri üzerinden en fazla yarım saat geçtiği ve ölüm sebeplerinin ise balıkçılık etkileşimine bağlı olarak ağda boğulma olduğunu belirlemişler.
TÜVAD yaptığı incelemeyi şöyle aktarmış; ”Tırtakların üzerinde balıkçılık etkileşimini gösteren karakteristik ağ izleri net bir şekilde görülmekte, iç organ ve dokulardaki hemorajik yapı, damarların doluluğu ve yemek borusunda bulunan balıklar bu bulguları desteklemektedir. Üç bireyin de aynı balıkçılık operasyonunda öldüğü düşünülmektedir.”
Tırtak türü yunuslar, Karadeniz popülasyonun hassas, Akdeniz popülasyonunda ise nesli tehlike altında olan canlıları arasında. Genellikle açık denizde yaşayan bu yunuslar, İstanbul boğazında pelajik göçü sırasında gözlemlenebiliyor. Bu yüzden kıyısal balıkçılıkla etkileşimleri nadir ve ölümlerine daha çok gırgır gibi çevirme ağları ile yapılan avcılık sebep oluyor. Gırgır balıkçılığı aktif bir avcılık olduğundan mantar yaka batırılarak yunusları ağdan çıkarmanın veya operasyonu sonlandırmanın yasal bir yükümlülüğüde bulunmadığından (ağı mola etmemenin) vicdani sorumluluğu balıkçılara düşüyor.
Yasal Yaptırımlar Uygulanmalı
TÜDAV yaptığı basın açıklamasında, yunus ölümlerini engellemek ve balıkçılardan yunuslarla etkileşimlerini azaltmak için maksimum çaba göstermelerini, Tarım ve Orman Bakanlığı’ndan ve Sahil Güvenlik Komutanlığı’ndan ise ulusal ve uluslararası düzeyde koruma altında olan Tırtak yunuslarının ölümüne neden şahısların bulunmasını ve gerekli yasal yaptırımın uygulanmasını talep ediyor. 21 Şubat gecesi ve 22 Şubat sabah saatlerinde İstanbul Boğazı ve civarında avcılık yapan her gırgır teknesi zan altında olabileceğini söylüyor. Vatandaşlardan ve balıkçılardan bu yunus ölümleri hakkında bilgisi ve görgü tanıklığı olanların Vakfa bildirimde bulunmalarını rica ediyor.
Son olarak, yıllardır savundukları bir gerçeği tekrarlıyorlar: biyolojik bir koridor olan İstanbul Boğazı’nda yeri olmayan endüstriyel balıkçılık, boğaz ve çevresinde acilen sınırlandırılmalıdır.
Basın açıklamasının orjinaline buradan ulaşabilirsiniz.
Doç. Dr. Mehmet Kocabaş’tan Akıl Almaz Öneri!
Konuya bizim kadar yakın olmayanlar için için Doç. Dr. Mehmet Kocabaş’ın geçtiğimiz günlerde yaptığı açıkalamadan bir kaç paragraf paylaşıyoruz. İstanbul boğazındaki yunus ölümlerinin bu açıklamadan sonra gelmesi de ayrıca manidar;
“Yunuslarla ilgili çalışmalar yeterli değil. Biz yunus popülasyonunu ciddi şekilde takip edemiyoruz. Ama biliyoruz ki yunuslar ciddi bir şekilde balık tüketiyor ve balıkçıların ağlarını parçalayarak kullanılamaz hale getiriyor. Popülasyon çalışması yapılması kontrollü bir şekilde avlanması ve popülasyonunun yönetilmesi gerekiyor. Hamsi popülasyonlarının azalmasına aşırı avcılık, kirlilik ve doğal ölüm dediğimiz dışarıdan av baskısı yapan predatörlerin etkisinin çok olduğunu biliyoruz. İstavrit, mezgit, tirsi, kalkan, palamut bunlar da hamsi tüketiyor. Ama onun dışında ciddi şekilde hamsi tüketenlerden bir tanesi de yunuslar. Yunuslar kendi ağırlıklarının yüzde 10’u kadar bir balık tüketiyor. Bu da 70 ila 100 kilo arasını bulabiliyor. Ama ne kadar yunus popülasyonumuz var? İşte bununla ilgili bir bilgi yok”
”Biz bunun en büyük serzenişini de balıkçılardan duyuyoruz. ‘Benim ağlarımı parçaladı’ diyorlar. Balıkçılar 1 kilometrelik ağda 5 kilo balıkla geri döndüklerini söylüyor. Ağları vurup, parçalayıp, orada bulunan balıkları da telef ediyor. Yunusun avlanmamasıyla popülasyonu anormal bir şekilde arttı. Karadeniz’de canlı yaşamının normal düzeye çekilmesi için anormal bir şekilde artan yunus miktarının dengelenebilmesi için kontrollü yunus avına izin verilmesi gerekmektedir”
Bizler bu açıklamaları gerçekten akıl almaz buluyoruz. Belirtmek isteriz ki 40 m lik bir gırgır teknesi tek seferde ortalama 50 ila 60 ton hamsi avalayabiliyor.
TÜDAV, Doç Dr. Mehmet Kocabaş’ın yaptığı bu açıklamalara cevap vermekte pek gecikmemiş ve bu önerini neden mümkün olmayacağı ve neden mümkün olmaması gerektiğini gayet net olarak açıklamışlar. Daha detalı bilgi isterseniz TÜDAV tarafından yapılan açıklamanın tamamına buradan ulaşabilirsiniz.
Bu haberi hazırlanırken TÜVAD Tırtak türü bir ölü yunusun daha kayaya vurduğu bilgisini paylaştı. Ölü yunus sayısı 4’e yükseldi.
Ülkemizde yunus türlerinin avlanması 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu’na göre yasaktır ve Barcelona, Bern, CITES, ACCOBAMS gibi uluslararası sözleşmelerde de sözleşmeyi imzalayan taraflardan biridir. CITES hakkında daha fazla bilgi isterseniz daha önce hazırladığımız Avusturalya mercanlarına gelebilecek kısıtlamalarda bundan bahsetmiştik.