İlk duyduğumda bana biraz garip ve inandırıcı gelmediğini söylemeliyim ”Akvaryuma votka mı dozlamak? Daha neler!!!”. Ancak araştırdıkça ve öğrendikçe votka metodunun bir çok akvarist tarafından yüksek Nitrat ve Fosfat değerlerini düşürmek için sıklıkla başvurulan bir metod olduğunu öğrendim.
Neden Votka? Hangi Votka?
Neden Rakı değil de Votka? veya madem Votka kullanacağım, hangi markanınki daha iyi? Evet bunlar klasik akvarist kafasıyla ortaya atılan en temel sorular.
Özünde bunu Votka olarak nitelendirilmediğini bilmeniz isterim. Buradaki amaç; Bakteriler için besin kaynağı sağlamak ve onları daha hızlı ve daha fazla üremeye zorlamaktan geçiyor. Bunu yapmanın en iyi yolu da onları beslemek yani bir karbon kaynağı sağlamak.
Karbon Kaynağı
Karbon evrenin dördüncü en yaygın elementtir. Uzun zincirler oluşturarak kendi kendini polimerize etme kabiliyetine sahip olduğu için doğada olağandışıdır. Karbonun bolluğu, çok çeşitli polimerik yapılar oluşturma yeteneği ile birleştiğinde, bu molekülün tüm organizmalarda bulunan temel molekülleri oluşturmasını sağlar. Karbon, resif akvaryumunuzda inorganik bikarbonat olarak bol miktarda bulunur. Bu karbon molekülleri, hücreler içinde daha karmaşık biçimlere dahil edildiklerinde, bunlara organik denir.
Neden Sirke Veya Şeker Değilde Votka?
Bazı organiklerin eklenmesinin, Nitrat ve Fosfat değerini düşürerek, tuzlu su akvaryumları için tavsiye edilen su değerlerinin yakalanmasında katkı sağladığı bir çok akvarist tarafından gözlemlenir. Bunu yapmak için akvaristler votka dışında şeker veya sirke de kullanırlar ve hepsi organiktir.
Buna karşın; sirke metodu veya şeker metodu diye bir şey duyduğunuzu pek sanmıyorum ve akvaristlerin Votka üzerine neden odaklandığını da merak ediyor olabilirsiniz. Ayrıca viski, cin veya Rakı gibi diğer alkollü içkilerle karşılaştırıldığında, damıtma işlemi nedeniyle, votkanın bileşiminin diğer alkollü içeceklerin çoğundan daha saf olmasıdır.
Diğer alkollü içkiler, tadı arttıran katkı maddeleri ile demlenir ancak bir çok votka markası daha saf bir halde bırakılır ve katkı maddesi içermediği için çoğunlukla su ve organik bileşik etanolden oluşur. Bu nedenle çoğu kişi, tuzlu su akvaryumunda olumsuz etki gösterebilecek diğer organik moleküllerin eklenmesi olasılığını ortadan kaldırmak için, votkanın diğer alkollü içeceklerden daha güvenli bir katkı olduğunu düşünür.
Votka Metodu Nasıl Çalışır?
Votka/etanol ilavesinin bakteri biyo kütlesini arttırdığı düşünülmektedir. Tuzlu su akvaryumlarında Votka ilavesi bakteri üremesine ve büyümesine neden olur. Bu işlem sırasında sudaki organik besinler Nitrat (NO₃) ve Fosfat (PO₄)’da dahil olmak üzere, bakterilerin hücre sentezi ve canlılığı için gerekli olan yeni makromoleküllerinin oluşumu için bakteriler tarafından tüketilir.
Votka Metodu hızlı büyüme ve çoğalma nedeniyle Nitrat (NO₃) ve Fosfat (PO₄) seviyeleri, piyasadaki çoğu test kiti tarafından tespit edilebilir seviyelerden hızla düşebilir. Bakterilerin artan biyo kütlesi, normalden daha fazla organik atığı ortadan kaldırarak, su yüzeyindeki yağlanmada kayda değer bir artışa da yol açabilir.
Bu yöntem, sistemlerinden hem Nitratı (NO₃) hem de Fosfatı (PO₄) etkin bir şekilde çıkaramayan sistemler için geçerlidir. Nitrat (NO₃) ve Fosfat (PO₄) değerleri makul seviyelerde olan kararlı sistemler, Votka Metodu kullanarak bu değerlerde belirgin bir düşüş veya iyileşme sağlayamayabilirler.
Votka Metodu Nasıl Uygulanır?
Öncelikle bunun için alkol oranı %40 olan bir votkayı baz aldığımızı ve bunun kullanılan diğer karbon kaynakları şeker ve sirkeyle bir ilgisi olmadığını bilmelisiniz. Bu oranlar sadece %40 alkol Etanol) oranına sahip bir Votka için verilmiştir.
Başlamadan Önce!
- Bu metod hakkındaki bilgiler ve uygulanmasından doğabilecek sorunlar tamamen sizin sorumluluğunuzdadır. Eğer akvaryumunuzun Nitrat ve Fosfat değerini bilmiyorsanız, sırf denemek için bu metodu sakın kullanmayın! Belirlenen dozlama oranlarının dışına çıkmayın ve değerlerinizi test edebilmek için iyi bir test kiti kullanın. Ayrıca bunları bir yerlere not almanızı şiddetle tavsiye ederim.
- Sisteminizin net su hacmini (NWV) tahmin edin. (Akvaryum hacmi + sump + varsa Refugium + reaktör hacimleri, canlı kaya oranınız vb.) Canlı kayalarınız tarafından yer değiştiren su miktarını doğru bir şekilde ölçmek zor olabilir. Canlı kaya hacminden emin değilseniz, akvaryumunuzun Brüt Su Hacminden %30 bir yer kapladığı tahmini yapılabilir.
- Dozlamanız boyunca, canlılarınızda herhangi bir stres belirtisi olup olmadığını her gün gözlemleyin. Herhangi bir stres fark ederseniz, dozu durdurun veya dozunuzu yarıya indirerek azaltın. Herhangi bir nedenle o gün için dozalama yapıp yapmadığınızı hatırlayamıyorsanız, atlayın ve bir ekleme yapmayın. Yanlışlıkla bir dozu kaçırmak, iki katını eklemekten daha iyidir (bir günlük bunun olmasını engeller). Önceki bir günü kaçırdığınızı düşünerek ertesi gün asla dozu ikiye katlamayın!
Daha kolay anlayabilmeniz için 100l net hacmi olan bir akvaryumda Votka Metodu nu nasıl uygulayacağınız bir senaryo üzerinden gideceğim.
İlk 3 Gün: 100l net su hacmi için 0.1ml votka dozlamalısınız. Bunu mümkünse daha stabil su şartları için 0.05ml olarak günde iki kere yapabilirsiniz veya bir dozaj pompası kullanabilirsiniz.
3. ve 7. Günler Arası: Günlük dozalama miktarını iki katına çıkarın ve 0.2ml olarak dozlayın.
2.Hafta: Sonraki her hafta, akvaryum hacminden bağımsız olarak günlük 0,5 ml votka daha ekleyin ekleyin. Bu noktada, ikinci haftadaki örnek dozunuz günlük 0,7ml olacaktır. Bu hafta boyunca organik atık seviyelerinin (Nitrat / Fosfat) düştüğünü görmüyorsanız, sonraki hafta günlük 1,2ml’lik günlük doz için 0,5 ml daha ekleyin.
2.Hafta da Düşüş: Nitrat ve Fosfat seviyeleriniz düşmeye başladığında mevcut dozu koruyun. Örneğin Nitratınız düşmeye başladıysa ve ikinci haftadaysanız, Nitrat saptanamaz hale gelene kadar devam eden haftalar için bu zamanda günlük 0,7mL eklemeye devam etmelisiniz
Seviyeler Sıfırlandığında: Nitrat ve Fosfat seviyeleriniz test kitlerinizle saptanamayacak kadar düştüğünde, mevcut dozunuzu yarıya indirin. Bu, başlangıç idame dozunuz olacaktır (2. hafta boyunca seviyeler düşerse, tespit edilemeyen seviyelere ulaştıktan sonraki doz günde 0,35ml olacaktır (0,7ml bölü 2).
Seviyeler Yeniden Yükselmeye Başlarsa: Nitrat ve fosfat değerinizi test etmeye devam edin. Seviyeler gelecekte istediğiniz oranın üzerine yeniden çıkarsa, seviyeler düşmeye başlayana kadar günlük dozunuzu haftada 0.1 ml’lik artışlarla artırın. Bu dozu korursanız, seviyeler sonunda istediğiniz seviyelere geri gelir. Bu, yeni idame dozunuz olacaktır.
Zorunlu Bir Ekipman Protein Süzücü
İçki dolabınızın kapağını açmadan önce aşırı dozda neler olabileceğinden emin olmanızı isterim. Bu metod aşırı doza karşı hassastır ve canlılarınızın sağlığını ciddi şekilde tehtit edebilir. Bu potansiyel sorunun üstesinden gelmeye yardımcı olmak için bazı temel ekipmanlarla birlikte bir dozlama programı gereklidir. Kısaca Votka Metodu kulanmak için güçlü bir Protein Süzücü zorunludur.
Bu yöntemi kullanarak faydalı sonuçlarını bildiren akvaristlerin hepsinde güçlü Protein Süzücüler vardır ve toplama kabında açık kahverengiden, güçlü kokulu siyah çamura kadar bir çok farklı kirden bahsederler. Bu, iyi bir Protein Süzücü’yü Votka Metodu için temel bir gereklilik haline getirir ve iki nedenden dolayı önemlidir:
- Gaz Takası: Artan bakteri biyokütlesi ve büyümesi, su kolonundaki çözünmüş O2 seviyenizi azaltacaktır. Çok fazla votka, O2’de ciddi bir düşüşe neden olabilir ve resif sakinleriniz için ölüm olmasa bile strese neden olabilir.
- Bakterilerin Sistemden Uzaklaştırılması: Votka ilavesi daha düşük NO3 ve PO4 seviyeleri ile sonuçlanır. Bunu sağlayanda Organik karbon dozajı ile ürettiğiniz ve büyüttüğünüz bakterilerdir. İyi bir Protein Skimmer istenmeyen Nitrat ve Fosfatları bünyesine alan bakterileri akvaryumunuzdan uzaklaştırmanız için gereklidir.
Votka veya diğer karbon kaynaklarının ilaveleri, suyunuzun sarılaşmasını hızlandırma potansiyeline sahiptir. Bu sorunu çözmek için akvaristler sarımsı suya neden olan organik molekülleri parçalamak için Ozonlaştırıcı kullanır. Ozon, yalnızca suyun sarı rengini almakla kalmayıp, aşırı doz durumunda suya O2 ekleyeceği için çekici bir seçimdir. Ozonu çalıştırmakla ilgilenmeyen kişiler için bu soruna yönelik diğer çözümler, granüle aktif karbon ilavesi veya düzenli su değişimleridir.
Sıkça Sorulan Sorular
Votka Metodu Hangi bakterileri besliyor?
Şu anda, organik karbon ilavesiyle hangi bakteri popülasyonlarının beslediğiniz bilinmiyor.
Bazıları, votka gibi tek bir organik karbon kaynağının monokültür veya tek tür büyümesi ile sonuçlandığını öne sürer.
Bu ideoloji nedeniyle, ek bakteri çeşitliliği yaratabileceğinden, çoklu karbon kaynaklarını dozlamak giderek daha yaygın hale geldi. Büyük olasılıkla, herhangi bir organik karbon kaynağı ilavesinde baskın hale gelen birkaç tür vardır.
Ancak, çeşitlendirmenin mercanları olumlu mu yoksa olumsuz mu etkilediğine karar verilmedi.
Dozlama ardından kayalarımda oluşan beyaz sümüksü yapılar nedir?
Bir kerede yüksek miktarda karbon kaynağı eklenmesi, eklemeden birkaç saat ila bir gün sonra farkedilir hale gelen kayalar üzerinde veya haznelerde sümüksü beyaz iplerin görüldüğü raporlanır.
Bunun akvaryumunuz için zararlı olduğuna dair net bir kanıt yok. Böyle bir durumda, dozunuzu %50 oranında düşürmek bu ipliklerin kaybolmasını sağlayacaktır..
Akvaryum suyum neden bembeyaz oldu?
Farkında olmadan bir doz aşımı yaptıysanız bu durum yaşanabilir. yüksek olasılıkla erteswi gün akvaryumunuz yine eski berraklığına kavuşacaktır.
Doz aşımı canlılarıma zarar verir mi?
Bu henüz net cevaplanamayan bir sorudur. Bir kesim mercanlarının doz aşımından sağlam çıktığını söylerken bazı akvaristler hassas balıklarının öldüğünü raporlar.
Sert mercanlarımın büyüme uçlarında doku kaybı oluştu.
Bazı akvaristler Votka Metodu kullanımı sonrası sert mercanlarının büyüme uçlarında doku kayıplarını raporlar. Ancak Alkalinite seviyesi 7-8dkH arasına düşürüldüğünde mercanların yeniden eski haline döndüğü gözlemlenmiştir.
Farklı karbon kaynakları kullanabilir miyim?
Nitratlarda ve fosfatlarda azalma, etanol veya sirke ile büyük bir verimlilikle gerçekleştirilebilir. bunlara ek olarak moleküller şeker, aseton, metanol ve izopropanoldur.
Ancak bunların akvaryum sağlığınız gibi sizinde sağlığınıza olan etkilerini düşündüğümüzden tavsiye etmiyoruz.
Votka Metodu ardından mercanlarımın renkleri neden soluklaştı?
Bunun net bir cevabı henüz yok. Ancak ULNS sitemlerde renklendirme için amino asitler kullanıldığı bilinir. Eyer mercan ağarması aşarsanız dozlamayı hemen durdurmanızı tavsiye ediyoruz.
Votka Metodunun geçivci bir çözüm olduğunu ve uygulamayı bıraktığınız anda %90 oranda eski organik seviyelerinize geri döneceğinizi söyleyebilirim. Bu yüzden daha kalıcı çözümler uygulamanızı veya Nitrat ve Fosfat değerleriniz ve onları nasıl kontrol altında tutacağınız hakkında hazırladığımız içeriklere bir göz atmanız daha faydalı olacaktır.
Kapak Fotoğrafı: Saline Vodca
Kaynaklar: