Tuzlu su akvaryumu hobisine girmek için gerekli araştırmalarınızı yaptınız, ofis veya iş yerinizin dekoruyla uyumlu bir akvaryumu en güzel köşeye yerleştirdiniz, ekipmanlarınız hazır, tuzlu suyunuzu doldurdunuz ve ekipmanlarınızı çalıştırarak o meşhur Döngü Sürecini başlattınız. Şimdi sıra mercanlarda değil mi? Ancak bir yerel mağazaya gittiniz ve aynı ağarlıkta bir altından daha pahalı olduklarını gördünüz! Peki sizin için en uygun mercanları nasıl seçersiniz? İşte Yeni Başlayanlar İçin Mercan Satın Alma Rehberi.
Bölüm 1
Bu yüksek maliyetlerin bazı açıklamaları olsa da, aynı ağarlıktaki altından daha değerli olabilen bu mercan parçalarının sizin için uygun olup olmadığını anlamak ve özellikle bu altın parçalarına bakıp bakamayacağınızı bilmek en doğru seçimi yapmanızda size yol gösterir. Bu da önce doğru mercanları nasıl seçeceğinizi bilmenize bağlıdır. Bu konuda bir fikriniz yoksa Tuzlu Su Akvaryumlarında Mercan Seçimi makalemize bir göz atabilirsiniz.
En büyük, en görkemli ve en can alıcı renklerdeki mercanlara sahip olma isteyinin yanlış bir tarafı yok. Özellikle bunları büyütmenin ve gelişmelerini izlemenin keyfi zaten tarif edilemez. Ancak yeni başlıyorsanız hepsine sahip olma arzunuzu acilen frenlemeniz ve bu düşünceden uzaklaşmanız gerekiyor.
Mercan Satın Alma Rehberi – Mercan Çeşitleri
Bir çok satıcı, en çok rağbet gören renk formlarına sahip, hızlı büyüyen, ucuz, yumuşak mercanları tercih ederken, bazı satıcılar da fiyatları altınla rekabet eden mercanları da akvaristlerin beğenisine sunar. Bazı satıcılar doğrudan vahşi doğadan gelen, bazıları vahşi doğada fraglanan, bazı firmalar da esaret altında kendi yetiştirdikleri mercanları satar. Çoğu satıcı bunların hepsini birden yapmaya çalışsa da ülkemizde esaret altında üretilen mercan fragları satan işletme ne yazık ki bulunmuyor. Muhtemelen böyle bir işletme olsaydı Endonezya hükümeti ithalatı yasakladığında bir kaç Maserati almaya yetecek kadar para kazanırlardır. Peki aralarındaki farklılıklar nedir? Daha da önemlisi, sizin için en iyi seçim nedir?
Vahşi Doğadan Gelen Mercanlar
Aslında gayet açık değil mi? Bu mercan türleri kendi doğal ortamlarından koparılan kolonilerdir. Ancak Endonezya hükümetinin yasaklarından sonra bu tür mercanların toplanması ve satışı büyük ölçüde yasaklandı. Bu yüzden artık işletmelerde dallı budaklı kocaman mercanları pek göremiyoruz.
Vahşi doğadan gelen mercanlar beraberinde bir çok istenmeyen canlıyıda getirir. Bu yüzden bu tür mercanlar akvaryumunuza girmeden önce dikkatlice incelenmeli ve muhakkak dip solüsyon kullanılarak bir süre karantina altında tutulmalıdır. Bu nasıl yapacağınızı bilmiyorsanız Mercanların Karantina Altına Alınması makalemize göz atabilirsiniz.
Vahşi Doğada Yetiştirilen Mercanlar
Bu, bütün Dünyada şu an en yaygın olan mercan türüdür. Tıpkı vahşi doğadan toplanan diğer mercanlar gibi aynı su koşullarında ve ışıkta yetişirler. Tek fark bu mercanların alıcılar için özel olarak fraglanması ve vahşi doğadaki doğal büyüme ortamlarının dışında özel çiftlikler de üretilmesidir.
Yine vahşi doğadan toplanan akranları gibi, ama nispeten daha az zararlılarla beraber gelirler. Bu tür mercanların da akvaryumunuza sokmadan önce belli bir süre karantina altında kalması ve dip solüsyondan geçirilmesi gerekir.
Esaret Altında Yetiştirilen Mercanlar
Aslında bir çok işletmenin hedefleri arasında olan bir kriter kendi mercanlarını üretebilmek. Ancak bunun işletme ve yatırım maliyeti oldukça yüksek. Bir kaç yüz bin dolarla bir dükkan açmaya pek benzemiyor.
Bunun için önce canlıların getirtilmesi, kültürlenmesi, büyütülmesi, yeniden kültürlenmesi ve talebi karşılayacak noktaya gelene kadar satış yapmadan bunun devam etmesi gerekiyor. Elinizdeki kültürlerin bittiği nokta vahşi türlerin satışını yapmaya başlayacağınız noktaya dönüyor ve bu gerçekten yüksek yatırım maliyetleri gerektiriyor Bu arada bunun için devletten teşvik almaya çalışan işletmelerin olduğu da kulağımıza gelen dedikodular arasında.
Bu mercan türleri vahşi doğadan toplanan akranlarından elde edilen kültürlerin esaret altında farglanması, büyütülmesi ve yeniden fraglanarak bir kaç jenerasyon boyunca devam ederek akvarsitlere sunulmasını kapsar.
Bu mercan türleri vahşi doğadan toplanan veya vahşi doğada yetiştirirlen akranlarından çok daha dayanıklıdır ve hem acemi hemde uzaman akvaristler için tavsiye edilir. Yetiştirildikleri ortamdaki su koşullarını sağlamak akvaristler için çok daha kolaydır. Ayrıca yüksek oranda zararlılardan arınmış olarak akvaryumunuza gelirler.
Ancak esaret altında yetiştirilen mercanların bir dezavantajı var. İşletmeler mercanları üretmek için harcadıkları zamanı ve maliyeti mercanın satış fiyatına ekler. Bu yüzden vahşi doğadan toplanan dallı budaklı bir mercan kolonisiyle aynı fiyata bir kaç küçük parçadan oluşan, esaret altında yetiştirilmiş mercan fiyatları aynı oranda olabilir. Neyseki ülkemizde henüz böyle bir ayrım yapmak zorunda değilsiniz.
Mercan Satın Alma Rehberinde İşletmelerin Rolü
Denetlenmeyen her sektörde olduğu gibi tuzlu su akvaryumu sektöründe de mercan fiyatları işletmeden işletmeye göre değişir ve bunların arasında ”Ne koparırsam kardır” düşüncesine sahip olanlar da var. Aslında bunu yadırgamıyorum çünkü her şey arz talep meselesi. Ayrıca bu düşüncenin altında farklı nedenler de var.
Zorlu Mercanlar
Bir çok işletme bu sektöre önce hobi olarak başlayan akavristlerden oluşsa da yüksek kar marjaları nedeniyle sadece ticaret için kurulan işletmeler de var. Ancak yüksek kar marjları sadece bu canlılara bakabilen işletmeler için geçerliliğini koruyor ve deniz canlıları raflarda satılmayı bekleyen ürünlere pek benzemiyorlar. Bir bilgi brikimi yoksa yaşatılmaları (bekletilmeleri) zordur ve yaşatılmazlarsa canlıların ölümüyle sonuçlanarak iyi bir kara dönüşmezler. Peki bu sizin mercan maliyetlerinizi nasıl düşürür?
Her yeni ithalat da bir çok işletme sosyal medya hesaplarından duyurular yapıyor, fotoğraflar paylaşıyor. Özellikle uzun süredir mercan ithalatı yasaklarından akvaryumunda pek fazla çeşit kalmayan bizler için bunları görmek ve onlara sahip olmaz aruzusu gerçekten heyecan verici. Pek hiç bu fiyatların aynı işletmeler tarafından farklı başlıklar altında giderek düşürüldüğünü fark ettiniz mi?
Bir çoğunuzun farkettiğini biliyoruz. Bunun ilk nedeni mercanlara bakmanın maliyetli olması. İşletmede durdukları sürece onlara elektrik, katkı, tuz gibi bir çok ek maliyet çıkarır. Ayrıca bu canlıların geldikleri yerdeki paketlemeye bağlı olarak belli bir ölüm oranları da vardır ve işletmelerin bunu satış fiyatlarına yansıtmaları gerekir. Satış fiyatı ne kadar yükselirse satışı o kadar zorlaşır ve ne kadar kısa sürede satılırlarsa o kadar karlı olurlar.
Bir diğer neden de sektöre kar marjları için giren işletmeler. Ancak bu konuya girmeden önce bu tür işletmeleri kesinlikle yargılamadığımızı söylemek isterim. Bu sadece bir ticaret ve arz, talep meselesi. Ancak bu işletmelerin yeterli bilgiye sahip olmamaları, yavaş yavaş canlı ölümlerine ve işletmenin zarar etmesine neden olur. Bu yüzden daha düşük fiyatlara ve hızla elerindeki canlıları satmak isterler.
Kısaca sadece biraz sabretmek mercan maliyetlerinizi düşürebilir. Şimdiye kadar edindiğim deneyim özel bir koleksiyoncu değilseniz hiç bir türün nadir olmadığı yönünde. Yasaklar olmadığı sürece istediğiniz canlıya er ya da geç ulaşırsınız. Ne kadar erken davranırsanız size o kadar pahalıya mal olacaktır.
Mercan Satın Alma Rehberinde Akvaristlerin Rolü
Sosyal medya gruplarından birinde şöyle bir başlık açılmıştı; ”Eskiden ithalatçılar mercanları önce karantinaya alırdı ne oldu?”
Şöyle düşünün; Bir işletmeniz var ve müşterileriniz sizden çılgınca canlı istiyor. Yani karşılanması gereken bir talep söz konusu. Bütçenizi ayırdınız ve binlerce dolar ödeyerek yüzlerce canlı sipariş ettiniz. Buraya kadar her şey normal. Peki bundan sonra?
İlk süreç siparişinizi verdiğiniz canlıların kargolanması ve bu en önemli kriterlerden biri. Üretici iyi bir paketleme yapmazsa strafor kutunuz size ulaştığında canlı çıkan mercan sayısı büyük ölçüde azalacaktır. Bu yüzden ithalatçılar genellikle paketleme aşamasını yerinde gözlemlemeyi ve yönetmeyi tercih ediyor. Ama ne yaparsanız yapın hepsi size canlı ulaşamıyor.
İkinci süreç canlılarınız size ulaştıktan sonra başlıyor. Evet bu canlıların hepsi vahşi doğadan geldi ve bir çok zararlı türü üzerlerinde barındırıyor. Ancak uzun bir yoldan geldiler ve bir an evvel yaşamaları için gerekli uygun su koşullarına dönmeliler. Bu noktada yapacağınız ilk şey onları kutularından çıkarıp doğrudan akvaryumunuza koymaktır ve bütün işletmeler bunu bu şekilde yapar. Bir çok işletme de zaten bunu bir çoğunuz benim gibi deneyimlemiştir. Yani elinizde yol yorgunu ve zararlılarla dolu bir sürü mercanınız var ama ödediğiniz para kadarı yok.
Bir sonraki süreç ölüm kalım savaşı. Mercanlarınız akvaryumunuzda ama bunların bir kısmı üzerindeki zararlılara bir kısmı geldikleri yolun stresine yenik düşecek, su koşullarına alışamayacak ve yaşamlarını kaybedecek. Bu süreci iyi gözlemlemek ve ölümlere neden olan zararlılar varsa acil önemlemler almanız gerekecek. Yine binlerce dolar ödediğiniz mercanların bir kısmını kaybediyorsunuz ve diğer kısmını kaybetmemek için daha fazla harcama yapmanız gerekiyor. Bu arada siz satmazsanız rakibinizden satın almakta hiç tereddüt etmeyecek halk çılgınca sizden bu canlıları satın almayı bekliyor!
Bunun üzerine bir de 15 günlük karantina eklemek ve daha fazla maliyetle daha fazla canlı mı kaybetmek? Gerçekten neredeyse hiç bir işletme bu riske girmez. Bu yüzden ödediğiniz paranın karşılığını almak istiyorsanız yine biraz sabretmeniz gerekecek.
Mercan satın alırken size sadece mercanları satmak isteyen değil aynı zamanda tuzlu su akvaryumu bilginizi geliştirecek, bu mercanlara bakabilen, ve size tavsiyeler verebilecek işletmeleri tercih etmenizi öneririz. Bu kuraları uygulamak sizin için zor geliyor, bana daha basit bir cevap lazım ”Sen bana en kolay türleri söyle” derseniz, işte size Tuzlu Su Akvaryumlarında Bakımı En Kolay 7 Mercan Türü.
Bölüm 2
Hobiciden Mercan Satın Almak
”Hobici işi, hobiciden” gibi başlıklar genellikle en cazip başlıklar gibi gelse de aslında en tehlikelileri olabilir. Bu başlıklar nedense bizde mercanların daha ucuz olacağı intibası yaratıyor ama inanın aynı mercanı bir işletmeden daha ucuza alabileceğiniz yüzlerce örneği bir çok kere gördüm.
Bir hobiciden mercan satın alıyorsanız bimeniz gereken en önemli şey akvaryumun genel durumu, aydınlatma döngüsü, su değerleri ve zararlı canlılar olup olmadığıdır. Aslında bu kural mercan satın alacağınız her akvaryum için geçerlidir. Yani buna işletmeler de dahil. Bir keresinde aldığım bir mercan kolonisi 1035 ppm tuzlulukta gelmişti. Mercanların nasıl erimeden hayatta kalabildikleri hala bir tartışma konusu.
Tanımadığınız veya göremediğiniz akvaryumlardan ve özellikle kargo yoluyla mercan satın almak yapacağınız en büyük hatalardan biri olabilir.
Gördüğünüz Renklere Dikkat!
Mercanların doğal ortamlarında beyazdan koyu kahverengiye doğru bir renk sakalasında olduklarından bahsetmiştik. Ancak beslediğimiz mercanların çoğu, floresan etkisine neden olan floresan pigmentleri de içerir. Bu da aktinik/mavi ışığa maruz kaldıklarında floresan yeşili, sarı ve kırmızı gibi renklere dönüşmelerine neden olur. Bunda şaşılacak bir durum yok ancak bu durum suistimal edilebilir ve satın alacağınız mercanlarda hatalı karar vermenize neden olabilir. Peki bu nasıl gerçekleşir?
Mercanların renklendirilmesi kesinlikle uzman akavristler tarafından kontrol altında tutulabilir veya değiştirilebilir. Daha önce mercanların renklenmesi ve ışığın bundaki rölü hakkında bir makale de yayınlamıştık.
Mercanlar ışığa ve bulundukları koşullara göre bu floresan renklerini kaybederler. Özellikle Sert mercanlarlarda bu renklerin geri kazanımı da oldukça zahmetli ve uzun bir süreç gerektirebilir. Kaybedilen bu floresan pigmenetleri gösterebilmek için de daha fazla Actinic/Mavi ışık gücü gerekir. Bu da satıcıların mercan görsellerini bu tür ışıklar altında sergilemelerine veya bunun için özel filtreler kullanmasına neden olur. Bu da sizi yanıltır. Bir mercanı akvaryumdan değil fotoğraflardan seçiyorsanız gözlemlemeniz gereken belli başlı kurallar vardır.
- Fotoğrafa veya videoya bakarken mercana değil çevresine odaklanın. Her şey lacivertse mercanın floresan renkleri zayıflamış, mercan bünyesindeki zoanitleri atmaya başlamış ve satıcı bunu göstermek için yüksek oranda Actinic/Mavi ışık kullanıyordur. Canlı akvaryumunuza gelene kadar geçireceği süreçte yaşamını yitirebilir. Buna en iyi örnek lacivert parmaklar lacivert bir kumdur. Lacivert parmak veya kum olur mu? E olmaz tabi…
- Satıcıdan 14K yani beyaz ışık altında fotoğraflar veya videolar isteyin ve mercanın genel durumuna bakın.
Hiç bir mercan ultra fosforik, fosforlu gibi özel bir tür tanımlamasına girmez. Bütün mercanlar aynıdır ve iyi durumda olan her mercan Actinic/Mavi ışık altında floresan renklerini sergiler. İyi durumdaki bir mercan Normal ışık altında da bu renkleri belli bir oranda sergileyecektir. Aşağıda aynı mercanın farklı ışık boylarında ve filtrelerde size nasıl gösterilebileceğine dair bir kaç örnek;
Son olarak floresan renkleri sergilemeleri için bu mercanlarda özel bir ışık ayarı yapılır. Bu ayar temel Mavi, Kırmızı ve Yeşil renklerin biraz daha fazla veya biraz daha az verilmesiyle elde edilir. Dolayısıyla bir mercanın fosforlı yeşil veya fosforlu kırmızı rengini aynı ayarlar altında sergileyemezsiniz.
Mercan Satın Alma Rehberi – Yumuşak Mercanlar
Yumuşak mercan satın alırken mercan poliplerinin tamamen açmış ve uzamış olduğunu gözlemlemeniz gerekir. Bazı türlerin mukus dökme alışkanlığı olsa da bu doğru mercan seçimi için iyi bir yöntemdir.
Mantar türleri iyice açılmış ve akıntıda hafifce dalgalanıyor olmalıdır. Mantrlar genellikle bağlı bulundukları kayanın tamamını kaplarlar. Eyer mantar biraz sıkı ve gergin görünüyorsa bu bir probleme işaret edebilir ve henüz satın almak için uygun olmayabilir.
Xenia, star polip gibi canlılar tamamen uzamış ve tamamen açık görünmelidir. Eyer belli bölgelerde kapanmalar varsa bu mercanın ölüyor olabileceği anlamına veya bir şeyler tarafından rahatsız edildiği anlamına gelebilir.
Mercan Satın Alma Rehberi – LPS Mercanlar
Sağlıklı bir LPS mercan parçası satın alırken en iyi işaretlerden biri, polipin (veya kafasının) tamamen şişmiş görünmesi ve su akışında hafif bir harekete sahip olmasıdır. İskeletin bir kısmının göründüğü veya mercan dokusunun eriyor veya çürüyor gibi göründüğü parçalardan kaçının. Bazı LPS’lerin güçlü, yakıcı dokunaçları vardır ve kelimenin tam anlamıyla komşu mercanlara zarar verebilirler. Bir mercanın bir tarafında dokusu eksikse, komşusu ile olan bir kavgayı kaybetmiş olabilir ve yeni bir akvaryuma alışmak için fazla gücü olmayabilir.
Dal şeklindeki LPS türlerinde, her bir kafa sağlam olması ve tamamen açmış olması gerekir. eyer bazı kafalar kapalıysa, kahverengi jöle hastalığına veya yassı kurtlarla mücadele ediyor olabilirler. Bu yüzden bir koloniden parça alacaksınız diğer kafaların da açık ve sağlıklı göründüğünden emin olun.
Polipin size biraz küçülmüş gibi göründüğü herhangi bir LPS mercan satın almayın, çünkü sağlıklı olup olmadığını veya onda bir sorun olup olmadığını anlayamazsınız. Etin altındaki dikenli iskeletin üzerine örtülmüş ince bir deri tabakası görüyorsanız bu mercanlardan kesinlikle kaçınmanız gerekir. Sağlıklı bir LPS mercan da Polip başının altındaki iskeletin hiç görünmemesi gerekir.
Mercan Satın Alma Rehberi – SPS Mercanlar
Sert Mercanlar, hatalara karşı en az tolere gösteren canlılardır. Başka bir akvaristin akvaryumundan, vahşi doğadan veya bir yerel mağazadan satın almış olabilirsiniz. Ancak seyahatten strese girecekleri ve ardından alışık olduklarından tamamen farklı aydınlatma ve besin seviyelerine alışacakları için genellikle yaşatılmaları en zor tür olarak gösterilir.
Sağlıklı bir sert mercan frağının belirtileri, mercan dokusuyla kaplı, kırılmamış ve her yerinden görülebilen minik poliplerle dolu bir iskeletin tamamıdır. Tabanda beyaz olan herhangi bir sert mercan frağını satın almaktan kaçının, çünkü doku nekrozu parçayı hızla yükseltebilir ve mercanı günler hatta saatler içinde öldürebilir. Deneyimli bir sert mercan yetiştiricisi, ölü kısımları kesip bazı canlı parçaları kurtarabileceğini düşünebilir, ancak bazen hiçbir şey onu kurtaramaz ve ertesi gün tamamen soyularak ölür.
Sert mercanda, dokunun çok soluktan beyaza doğru giden bölümleri varsa bu, çok fazla ışık, yetersiz akış veya yetersiz besin maddeleri gibi birkaç şeyden veya yüksek sıcaklıklardan yaşadığı bir şokun etkisi olabilir. Bazı sert mercanlar bunlar renklendirme prosedüründe pastel renkleri elde etmek için yapılmış olsa da ve yinede beyazsa, olduğu yerde bırakın. Büyük olasılıkla sağlıklı bir mercan değildir.
Sert mercanlar ayrıca çok fazla besinden dolayı kahverengiye dönüşebilir ve birçok deneyimli akvarist bunu renk potansiyeli olan ve renklendirebileceğini düşündüğü bir mercan olarak görebilir. Yani polip uzantısı ve tüm dokusu olan sert mercanlar doğru koşullara ve uygun bir şekilde alıştırıldığında güzel bir şeye dönüşebilir ve arzuladığınız pastel renkleri size verebilir. Ancak bu sadece Uzman akavristler tarafından yapılabilir ve zaman alır.
Sert mercanlar ayrıca besine karşı tepkide verir ve bu da sağlıklı olduğunun iyi bir işaretidir. Küçük polipleri, besinle tetiklendiğinde biraz daha büyük ve kabarık, hatta kürk gibi olmalıdır. Suya yiyecek eklendiğinde daha iyi polip uzantısı gösteriyorsa, sağlıklı bir mercan parçası olarak iyi bir seçim olacaktır.
