Karşılıklı İlişkiler / CORAL Dergisi Kasım/Aralık 2025 sayısının editör yazısı, hobiye dair ezber bozan bir çağrı yapıyor: “İstenmeyeni Hemen Öldürmeyin!”
Editör Marc Levenson, forumlarda yükselen “bilinmeyeni yok et” panik haline karşı çıkıyor. Yeni başlayanların, yirmi yıl önceki canlı kayaların getirdiği kitonlar, tüp solucanları gibi harika yolcuların (hitchhikers) heyecanını, steril başlangıçlar yüzünden kaçırdığını belirtiyor.
Levenson, “zararlı” etiketi yapıştırdıklarımızın bile ekosistemde bir denge rolü olduğunu vurguluyor; yanlış AI bilgisinin bu panik halini körüklediğini ekliyor. Hatta bir Keşiş Yengeci ve Salyangoz arasındaki ilişkinin bilimsel terimi olan “Metabiosis” örneğiyle, doğanın karmaşık karşılıklı bağımlılığını gösteriyor.
Resif Notları
Lou Ekus’u Anıyoruz (1955–2025)
Karşılıklı İlişkiler / CORAL Dergisi Kasım/Aralık 2025 sayısı, Tropic Marin ABD kurucusu Lou Ekus’un anısına özel bir bölüm ayırıyor. Eşi Leslie Ekus, Lou’nun sadece bir iş insanı değil; Protez uzmanı, şeflerin medya eğitmeni ve Barbekü şefi olarak çok yönlü bir dâhi olduğunu anlatıyor.
Leslie, Lou’nun 4. Evre kanser tedavisi görürken bile müşterilere telefonla danışmanlık yaptığını aktarmış.
Reefstock Las Vegas’a Geliyor
Hobi topluluğunu bir araya getiren konferansta, Sanjay Joshi’nin akvaryum çöküşü sonrası sıra dışı toparlanma planından, mercan hastalıklarına kadar çeşitli konular konuşulmuş. Editör Marc Levenson, yazısında fuar sırasında inanılmaz bir keşiften de bahsediyor: Pitho Yengeçleri (Pitho mirabilis). Bu Karayip kökenli yengeçlerin, Zümrüt Yengeçlerinden çok daha etkili bir yosun yiyici olduğunu öğreniyor.
Quality Marine, American Humane Certified™ Pet Provider Sertifikasını Aldı
Quality Marine, 16 Eylül 2025’te hayvan refahı konusunda saygın American Humane Certified™ Pet Provider sertifikasını alarak sektörde bir ilke imza atmış. Marc Levenson’ın incelemesinde, bu sertifikanın aktivist Humane World for Animals‘tan (eski HSUS) farklı olan köklü American Humane Society tarafından verildiği belirtilmiş.
QM, tesislerini gönüllü denetime açarak şeffaflıkta çıtayı yükseltmiş. Zaten MAC ve OATA standartlarını uygulayan şirket, bu sertifikayla biyogüvenlik ve aklimasyon konusundaki titizliğini kanıtlamış. Kevin Kohen, diğer şirketlerin de bu adımı atmasını talep ederek, müşterilere güvence vermeyi amaçladıklarını söylemiş.
Resif Vizyonu
Matt Pedersen tarafından hazırlanan Reef Vision bölümünde hobinin yine en gözde altı yeni canlısını tanıtmış. 1 Reef Wholesale’dan Derek Hopkins’in raporuna göre, Tayvan kökenli elektrik yeşili ve sarısı ile öne çıkan Cosmic Zoanthid Hornet‘ın piyasaya sürüldüğü bildirilmiş.
Quality Marine‘den ise hem nadir bir genetik farklılığa sahip Aberrant Vagabond Kelebek Balığı hem de gökkuşağı renkli Solomon Island Rainbow Mille SPS mercanı sergilenmiş. Sunulan bu yeni türler, hobideki genetik çeşitliliğin ve renk arayışının geldiği çarpıcı noktayı gösteriyor.
Özel Makaleler
Mercan Resifi ve Resif Akvaryumundaki Karşılıklı İlişkiler
Dr. Dieter Brockmann’ın bu makalesi, resiflerdeki ve tuzlu su akvaryumlarındaki dinamik karşılıklı ilişkileri incelemiş. Mercan-zooxanthellae simbiyozunun kırılganlığını vurgulayarak, artan sıcaklığın resifi alg resifine dönüştürdüğünü ve balık popülasyonlarını zincirleme reaksiyonla etkilediğini belirtmiş.
Brockmann, akvaryumda mercanların süper dokunaçlarla savaştığını ve Aiptasia kontrolünde avcı kullandığımızı söylemiş. Fakat bir canlının doğal beslenme davranışının (örneğin Bakır Bant Kelebek Balığı’nın istiridye yemesi) akvarist bakış açısıyla negatif görüldüğünü aktarmış. Özetle Brockmann; bir ilişkinin dost mu? düşman mı? değerlendirmesinin tamamen akvaristin bakış açısına bağlı olduğunu vurgulamış.
Karşılıklı İlişkiler: Mercan Resiflerinin Sosyal Ağı
Daniel Knop’un makalesi, resif ekosistemini basit simbiyozların ötesinde karmaşık bir sosyal ağ olarak incelemiş. Knop, palyaço balığı/anemon ilişkisinin karşılıklı fayda sağladığının sonradan anlaşıldığını belirtmiş. İlginç bir örnek olarak, Yumuşak Mercan Yengeci‘nin çaldığı poliplerin, kabuk değiştikten sonra istem dışı üremeyi sağlayarak ilişkiye mutualistik özellikler kattığı bildirilmiş.
Ayrıca, Beyaz Benek Paraziti (Cryptocaryon) gibi patojenlerin dahi doğal ortamda popülasyon düzenleyicisi olabileceği öne sürülmüş. Knop, akvaryumdaki sorunların çoğunun doğal dengeleyicilerin eksikliğinden kaynaklandığını vurgulamış.
Mercan Resifi Ağı: Ölümcül Sonuçları Olan Bozulmalar
Dr. Dieter Brockmann’ın kaleme aldığı bu makale, mercan resiflerindeki yaşam ağının antropojenik faktörler nedeniyle ölümcül bir tehdit altında olduğunu bildirmiş. Makalede, holobiontun kalbindeki mercan-zooxanthellae simbiyozunun zorunlu olduğu ve zooxanthellae kladlarının ısı toleransı (Klad D) veya büyüme avantajı (Klad C1) sağladığı belirtilmiş.
Brockmann, yükselen sıcaklığın ve okyanus asitlenmesinin (pH 7.7 altına düşüş) resif çeşitliliğini hızla azalttığını göstermiş. Papua Yeni Gine’deki araştırmalar, pH düşüşüyle karmaşık mercanların ve genç mercan popülasyonlarının dramatik şekilde azaldığını ortaya koymuş. Yazar, kalsiyum reaktörü kullanan akvaristleri, pH’ı sürekli 8.0’ın üstünde tutmaları konusunda tavsiyede bulunuyor.
Koruyucu İlişki: Anemon Balığı/Anemon
Dr. Dieter Brockmann’ın makalesine göre, Palyaço Balığı/Anemon ilişkisi mutualist bir ortaklıkmış. Balıklar anemonun zehirli dokunaçlarında korunurken, anemonlar balıkların bölgesel savunması sayesinde avcılardan kurtuluyormuş. Son saha çalışmaları, palyaço balıklarının aktif olarak büyük yiyecekleri anemonlarına sunarak büyümeyi desteklediğini doğrulamış.
Brockmann, balıkların kendilerini anemonun mukusuna benzer koruyucu bir glikoprotein tabakasıyla kaplayarak sokulmaktan kaçındığını açıklamış. Doğada bazı anemon türlerine özgü olsalar da, akvaryumlarda anemon balıklarının doğal konakçıları olmadığında LPS mercanları gibi ikame konakçılar seçebildiği gözlemlenmiş.
Noel Ağacı Solucanları (Spirobranchus Cinsi) — Biyolojisi ve Bakımı
Malcolm Gray Levison imzalı, Karşılıklı İlişkiler / CORAL Dergisi Kasım/Aralık 2025 sayısındaki makale, çarpıcı renkli, bakımını en çok merak ettiğim türlerden biri olan ve kalsiyum tüplü Noel Ağacı Solucanları (Spirobranchus) cinsini incelemiş. 42 türden oluşan bu annelidlerin, mercan resifi sağlığının biyo-göstergesi olarak kullanılabileceği belirtilmiş. Biyolojik olarak, larval gelişimin başarılı olması için çeşitli ve küçük boyutlu mikroalg diyeti de kritikmiş.
Makale, solucanların korunma amaçlı olarak Porites gibi masif mercan türlerini tercih ettiğini, ancak konakçı özgüllüğünün düşük olduğunu aktarmış. S. giganteus ve mercanlar arasındaki ilişkinin, solucanların Dikenli Taç Deniz Yıldızlarını kovmasıyla kommensalizmden mutualizme dönüştüğü gözlemlenmiş. Akvaryumda bakımı kolay olsa da, uygun akıntı ve küçük partiküllü yemlerle beslenmeleri gerektiği vurgulanmış.
Mercanlar ve Kommensal Otostopçuları
Daniel Knop’un makalesi, mercanlar üzerindeki kommensal omurgasızların (yengeçler, yılan yıldızları) önemini ve akvaryum hobisinde neden kaybolduklarını açıklamış. Knop, görünüşte parazitik canlıların bile yırtıcıları uzaklaştırarak mercana fayda sağlayabildiğini belirtmiş. Yazar, nakliye zincirindeki balıklar ve profilaktik daldırmalar nedeniyle bu ‘otostopçuların’ kaybolduğunu vurgulamış ve korunmalarını talep etmiş.
Bu bakış, ‘yeni mercanla acaba hangi hediyeler geldi?’ diye soran eski jenerasyonun görüşünü yansıtmakta ve günümüzdeki, yeni bir mercan satın alırken hediyeyi yerel işletmeden bekleyen ‘steril akvaryum’ yaklaşımına karşı, simbiyotik yaşamın değerini ortaya koyan değerli bir karşı duruş sunuyor.
Burada Ejderhalar Var: Komodo Adası’nın Sualtı Zenginlikleri
Alex Rose, Ağustos 2024’te Endonezya’daki Komodo Adası çevresindeki deniz dünyasında, Dr. Sylvia Earle gibi okyanus öncüleriyle birlikte yaptığı keşifleri kaleme almış. Yazar, Komodo’nun resiflerinin, adanın ünlü Komodo Ejderhalarından bile daha büyüleyici olduğunu söylüyor.
Gemi yolculuğu sırasında Bali’nin kirlilik sorunlarını da gözlemleyen Rose, dalışlarında Resif Manta Vatozları ile yakın karşılaşmalarından, fotosentetik olmayan yaşamın hakim olduğu eşsiz Cannibal Rock resifinden ve Balina Köpekbalıklarından bahsediyor. Yolculuğu, gün batımında binlerce Sunda Uçan Tilkisinin uçuşuyla son bulmuş ve Komodo’yu, vazgeçilmez bir dalış destinasyonu olarak önermiş.
Bu yolculuğun tüm detaylarına Karşılıklı İlişkiler / CORAL Dergisi Kasım/Aralık 2025 sayısında erişebilirsiniz.”
Bölümler
Tür İncelemesi: Palyaço Tetik Balığı (Balistoides conspicillum)
Dr. Dieter Brockmann, Palyaço Tetik Balığının (Balistoides conspicillum) doğal dağılımını, 50 cm maksimum boyutunu ve benim de yeni öğrendiğim, onu meşhur eden tetik mekanizmasını açıklamış. Balık, özellikle Dev Tetik Balığının aksine, resif yarıklarındaki kaba kum yuvalarına yumurtlar ve ebeveynler yavruları şiddetle korur. Yazar, küçük yavruların meraklı ve zeki olmasına rağmen, hızlı büyümeleri ve 946 litreden (250 galon) küçük akvaryumlara ait olmamaları nedeniyle dürtüsel satın alımlara karşı uyarıyor.
Balık, agresif doğası ve omurgasızları yeme eğilimi nedeniyle sadece büyük, zengin yapılandırılmış sadece balık tankları için uygun olduğunu zaten söylemeye gerek yok sanırım. Palyaço Tetik Balığı hakkında daha fazlasını öğrenemek isteyenler, bu kapsamlı rehbere Karşılıklı İlişkiler / CORAL Dergisi Kasım/Aralık 2025 sayısında ulaşabilirler.
Yeni bir Palyaço balığımız var! Amphiprion Maohiensis ve ilgili Mavi Çizgili Anemon Balıkları
Matt Pedersen imzalı bu kapsamlı makale (Coral dergisinde şimdiye kadar okduğum en uzun makale olabilir), yeni tanımlanan Polinezya Anemon Balığı Amphiprion maohiensis‘in (yeni tür) hikayesini anlatıyor. Pedersen, A. chrysopterus kompleksinin genetik olarak ayrılması sürecini, Dr. O’Donnell gibi bilim insanlarının kariyer zorluklarıyla harmanlayarak kişisel bir bakış açısı sunmuş. Dr. Johns’un genomik maliyet devrimi hakkındaki açıklamalarına dayanarak, Pedersen, bilimsel taksonominin artık teknolojik olarak daha erişilebilir olduğunu vurguluyor.
Pedersen’ın röportajları, bu izole türün (Moorea’da tahmini 600-700 birey) korunma zorluklarını ve Dr. Beldade’nin BOFFFF Hipotezi1 ile ilgili bulgularını öne çıkarıyor. Akvaryum hobisi için Mavi Çizgili Palyaçolar, boyutları ve hassasiyetleri nedeniyle tarihsel olarak sorunludur. Yazar, esaret altında yetiştirme çözümlerinin (örneğin Raising Nemo projesi) bile, yüksek üretim maliyetleri (tanesi $11’ın üzerinde) nedeniyle pazarın “tasarımcı palyaço balıklarına” odaklanması sonucu ticarette alıcı bulamadığının ironisine dikkat çekerek makaleyi sonlandırıyor.
Karşılıklı İlişkiler / CORAL Dergisi Kasım/Aralık 2025 sayısında her zaman merakla beklediğim bölümlerden biri olan “Akvaryum Portresi” bulunmuyor. Belki gelecek sayı da yine yeni ve harika bir akvaryum hakkında bilgi alma fırsatımız olur.
CORAL dergisi tuzlu su akvaryumu sektöründe dünyanın en önemli basılı yayınlardan biridir. Eğer abone olmak ve içeriklerin tamamını okumak isterseniz aboneliğinizi buradan başlatabilirsiniz. Bir önceki sayı Döngü / CORAL Dergisi Eylül/Ekim 2025 Bir sonraki sayıyı heyecanla bekliyor olacağız.
Kapak Fotoğrafı: N Akvaryum
Kaynakça:
- Karşılıklı İlişkiler / CORAL Dergisi Kasım/Aralık 2025 / Son Erişim Tarihi: 29.10.2025 / https://www.coralmagazine.com/
Siz de “Karşılıklı İlişkiler / CORAL Dergisi Kasım/Aralık 2025” sayısını okuduysanız, bu sayı hakkındaki görüşlerinizi ve değerlendirmelerinizi aşağıdaki yorum kısmında bizimle ve diğer akvaristlerle paylaşın.
İster acemi bir hobici olun, ister deneyimli bir akvarist, yardım, tavsiye veya rehberlik için Akvaryum Forum da kendi başlığınızı açmaktan ve sorularınızı sormaktan da çekinmeyin. Sizin için buradayız ve size yardımcı olmaktan mutluluk duyarız.
- Dr. Ricardo Beldade’nin çalışması, büyük, yaşlı, doğurgan dişi balıkların (BOFFFF) diğerlerinden daha başarılı bir şekilde yavrularını aynı popülasyona geri döndürdüğünü gösteriyor. Bu, koruma çabalarının artık tüm popülasyon yerine, en çok üreyen ve en başarılı larvaları üreten bireylere odaklanabileceği anlamına geliyor. Bu, koruma biyolojisinde birey düzeyinde bir strateji değişikliğinin habercisidir. ↩︎
