Bilim adamları, İtalya’nın Sardunya kentindeki ”Acquario di Cala Gonone” şehir akvaryumunda yaşanan bir köpek balığı doğumunun türünün ilk örneği olabileceğini söylüyorlar. Çünkü bu akvaryum sadece dişi köpek balıklarından oluşuyor ve yumurtayı dölleyebilecek hiç bir erkek köpek balığı yok. Nadir bir köpek balığı türü olan Mustelus Mustelus’ün doğumu Dünya da belgelenmiş ilk Partenogenezi vakası olabilir.
Partenogenez Nedir?
Partenogenez; bir yumurtanın bir sperm tarafından döllenmeden bir embriyoya dönüştüğü nadir bir fenomendir. Bu olay bireyin erkek tarafından döllenmemiş bir yumurtadan başlayarak gelişmesidir ve bu nedenle yeni doğan, esasen ebeveynin tam bir ‘klonu’dur. Bu tür üremenin en bilinen sebeplerinden biri, yumurtanın, aslında neredeyse bir sperm gibi davranan henüz olgunlaşmamış başka bir yumurta hücresi tarafından döllenmesidir.
Bu haberi okuduğumda aklıma hemenJurassic World: The Fallen Kingdom filimi geliyor. Ada da tarih öncesi canlıları kontrol altında tutmak için sadece dişiler DNA larından yeniden üretiliyor ancakMichael Crichton‘un meşhur repliğini hepimiz hatırlarız;“Yaşam, her zaman bir yolunu bulur” ve bulmuş gibi de görünüyor.
Acquario di Cala Gonone şehir akvaryumu çalışanları yeniden doğan yavruya Sardunya adalarında umut anlamına gelen ”İspera” adını vermiş.
Pandemi nedeniyle aylarca kapalı kaldıktan sonra Mayıs 2021’de yeniden açılanİtalya’nın Sardunya kentindeki ”Acquario di Cala Gonone” açılışa mucize köpek balığı doğumuyla başladı.
Partenogenez Köpek Balığı Doğumu Ne Anlama Geliyor?
Florida’daki Mote Marine Laboratory & Aquarium’da köpekbalıkları ve vatozları koruma programı direktörü Demian Chapman, WordsSideKick.com‘a verdiği demeçte yaklaşık 15 köpek balığı ve vatoz türünün bunu yaptığının bilindiğini söylüyor ve köpek balıklarının ve vatozların bunu yapma yeteneğine zaten sahip olabileceklerini ama vahşi doğada bunu belgelemenin neredeyse imkansız olduğunu da sözlerine ekliyor.
Köpekbalıkları, balıklar ve sürüngenler de dahil olmak üzere 80’den fazla omurgalı türünde partenogenez gözlemleniyor. National Geographic‘e göre bu iki ayrılıyor;
- Bitkilerde en yaygın olan bir klonlama türü olan Apomiksis
- Köpek balıklarında belgelenen bir diğeri de, anneye benzer ancak tam klonlar olmayan yavrular oluşturmak için annenin genlerinin hafifçe karıştırılmasını içeren Otomiks
Avustralya’daki Queensland Üniversitesi’nden araştırmacı Christine Dudgeon, ortaya çıkan yavruların DNA’larının %100’ünü annelerinden aldığını ancak bunların tam klonları olmadığını söylüyor.
Buna sebep olarak, gamet olarak da bilinen seks hücrelerinin, yaratıldıkları sırada her bir ebeveynden rastgele seçilen benzersiz bir gen kombinasyonuna sahip olmalarını göstermiş. Bu nedenle her köpekbalığı yumurtası farklı bir genetik yapıya sahiptir. Kutup gövdesi ve yumurta birleştiğinde, anneden genetik olarak farklı bir yavru köpekbalığı doğmuş olur. Dudgeon,Partenogenez yavrularının yalnızca bir gametten oluştuğu için, anneleriyle normal bebeklerden daha yakından ilişkili olduğunu söylüyor.
Mucize köpek balığı doğumu yani partenogenez sadece dişilerde gerçekleştiğinden ve dişiler bir Y kromozomunu geçemediğinden , bu aynı zamanda ortaya çıkan yavruların her zaman dişi olduğu anlamına da gelir.
“Anne XX yaşında ve bu nedenle yavrulara yalnızca X kromozomlarını aktaracak.”.
Christine Dudgeon
Partenogenez Doğanlar Ve Sağlık Sorunları
Bilim adamları Partenogenez yavrularında genetik çeşitlilik büyük ölçüde azaldığından ve esasen bir akraba ilişkisi sonucu olarak doğduklarından yavruların hayatta kalma şanslarının da oldukça düştüğünü söylüyor. Ancak yine de bazılarının hayatta kaldığı ve normal bir yaşam sürerek üremeye devam ettiklerini de ekliyorlar.
Mucize Köpek balığı doğumu 80 den fazla türde de gözlemlenebiliyor ve bunun gerçekleşmesi için bazı teoriler var!
Doğada yaşam koşulları değiştiğinde, dişiler üremek için bir erkek bulamadıklarında bu durumun tetiklendiğine inanılıyor. Aynı şeyin insanlar için de geçereli olması da mümkün gibi gönüyor.
Partenogenez yavrularının yaşama şanslarının düşük olmasına karşın Mucize köpek balığı doğumu sonrası yapılan testlerde küçük Ispera’nın sağlığının iyi ve esaret altında nispeten normal bir yaşam sürmesi beklendiği belirtilmiş. Buna ek olarak köpek balığı yavrularında vahşi doğada da ölümlerin çok yaygın olduğu ve bu ölümlerin sebininPartenogenez yavrusu olması veya doğal sebeplerden dolayı ölmesi gibi bir ayrımın yapılmasının oldukça zor olacağı da söyleniyor.
Ispera ya uzun ve sağlıklı bir ömür diliyorum.Acquario di Cala Gonone çalışanları için bu mucize köpek balığı doğumuna tanık olmak muazzam bir his olsa gerek.
Bu ve bunun gibi konumuzla ilgili haberleri Sektörel Haberler Kategorimizden takip edebilir hatta bize bu konuda destek olabilir yeni dedikoduları bizimle paylaşabilirsiniz.
Kapak Fotoğrafı:
Kaynaklar:
- sciencealert.com
- livescience.com
- businessinsider.com
- agi.it
